Zinloos publiceren

Mooi stuk van Jean Tillie in NRC Handelsblad vandaag. Nu de lengte van publicatielijsten (de 'productiviteitsperformance' van Peter Nijkamp) niet meer als beoordelingscriterium geldt (zie ook mijn blog van gisteren), lijkt het alsof de zaak in orde is: we meten kwaliteit via de 'impact' van publicaties in Engelstalige wetenschappelijke tijdschriften. Tillie is daar niet tevreden mee. De publicaties in die tijdschriften worden door bijna niemand gelezen. Vaak zijn ze hoogst specialistisch en daardoor voor niet-ingewijden ook onleesbaar.

Voor de sociale wetenschappen is dat bij uitstek problematisch, aldus Tillie. Hun objecten zijn veel complexer dan die van de natuurwetenschappen: 'De voorspelbaarheid van het Higgs-deeltje is peanuts vergeleken met de puzzels waarmee sociale wetenschappers worden geconfronteerd bij het begrijpen van menselijk gedrag.' En dan: het Higgs-deeltje spreekt je niet tegen als je met je onderzoeksresultaten komt aanzetten, maar dat doen de objecten van sociale wetenschappers wel. Medemensen kunnen tamelijk meedogenloos reageren op jouw sociaal-wetenschappelijke bevindingen: 'dat wisten we allang' of 'we geloven er geen bliksem van'.

Toch hebben de sociale wetenschappen de publicatiecultuur van de natuurwetenschappen omarmd. Uiteindelijk graven ze daarmee hun eigen graf, aldus Tillie: het vrijwel uitsluitend publiceren van artikelen in Engelstalige tijdschriften leidt tot een versnippering van kennis en bedreigt de mogelijke relevantie van het onderzoek.

Wat is volgens Tillie het alternatief? In ieder geval: ophouden met het uitsluitend belonen van specialistische high impact artikelen. Beloon ook het schrijven van boeken, waarin de complexiteit van de materie beter tot zijn recht kan komen. Laat inhoudelijke criteria prevaleren boven boekhoudersafwegingen. Ik had het zelf niet beter kunnen zeggen...