Boos op Stapel

Er is iets in de fraudeur dat mensen boos maakt. Enkele weken geleden was NRC-columniste Rosanne Hertzberger op een boekpresentatie waar ook Diederik Stapel kwam opdagen. Hij was meegetroond door zijn nieuwe wapenbroeder Anton Dautzenberg. Het lijkt erop alsof Hertzberger pas later in de gaten had dat Stapel daar was, maar toen waren de rapen gaar en volgde er een vals stukje in NRC Handelsblad. Ze vond dat Stapel zich maar beter gedeisd kon houden, in plaats van overal op te duiken en aandacht voor zichzelf te vragen. Daar had ze op zich wel gelijk in, maar door hem en passant te typeren als de Robert M. van de wetenschap vloog ze lelijk uit de bocht.

Rosanne Hertzberger

Dautzenberg kwam daarop in het geweer. In een ingezonden brief in NRC Handelsblad wees hij op de 'twee verschrikkelijke jaren' die Stapel achter de rug had. Net terwijl hij bezig is uit het dal te klimmen schopt die akelige Hertzberger hem er weer in. Dat Stapels ex-promovendi eveneens vreselijke jaren achter de rug hebben, maar dan door het handelen van hun promotor laat Dautzenberg gemakshalve maar buiten beschouwing.

Anton Dautzenberg

Toen Stapel vorig jaar van de NOS zendtijd kreeg om zijn boek te promoten, sprak hij devoot van een zelfonderzoek dat hem moest leren waarom hij tot zijn frauduleus handelen gekomen was. Nu blijkt dat dit zelfonderzoek in de volle openbaarheid gaat plaatsvinden, via een theatervoorstelling en een boek, samen met Dautzenberg. Het lijkt erop alsof Stapel en Dautzenberg nu elkaar gebruiken om publiciteit te genereren, Dautzenberg om een enigszins wankel schrijverschap op te peppen en Stapel om zichzelf en zijn nieuwe coaching-bureau in de schijnwerpers te zetten.

Fritz Strack

En nu meldde de Volkskrant dat er sociaalpsychologen boos zijn, omdat Stapel naar hun idee een te lichte werkstraf  heeft gekregen. De geschokte Utrechtse emeritus-hoogleraar sociale psychologie Wolfgang Stroebe had het liefst gezien dat Stapel in de gevangenis was beland, en ook zijn collega Fritz Strack uit Würzburg vindt de 120 uur werkstraf niet in verhouding staan tot de omvang van de fraude. 'Gesundes Volksempfinden' heet dat. 

Ik vind het altijd wat verdacht als mensen zich nadrukkelijk profileren als rechtschapen burgers door een wetsovertreder hel en verdoemenis toe te wensen. Vanwaar die felheid? Maar me er helemaal aan onttrekken, dat lukt mij ook niet. Zo bedacht ik het dat het wel passend zou zijn als Stapel kreeg opgedragen om ieder van zijn slachtoffers een brief te schrijven waarin hij nog eens teruggaat naar de tijd dat hij ze zowel begeleidde als bedroog en zo nauwkeurig mogelijk aangeeft wat hem in die specifieke context had bewogen om dat zo te doen. Niet algemeen, nee, heel precies, in detail, per geval. Het is natuurlijk de vraag of die slachtoffers zitten te wachten op zo'n brief van hun voormalige mentor. Dan kan hij misschien maar beter een paar weken voor straf als portier in een van de Tilburgse universiteitsgebouwen fungeren.